Jesús Rosales Carreón: ‘Onderwijs geven is 80% mensenwerk en 20% techniek’

Wat is de nieuwe balans tussen fysiek en digitaal onderwijs? Ellis ten Dam, Sjors van Gool en Lynn Hannewijk van Royal HaskoningDHV interviewen Jesús Rosales Carreón van Universiteit Utrecht.

Jesús Rosales Carreón werkt als assistent professor bachelor- en masteropleidingen en researcher Circular Economy aan de universiteit Utrecht. Hij werpt nieuw licht op de (inter)nationale uitdagingen in het onderwijs die we momenteel ervaren. Hij vindt de rol van een goede docent het belangrijkst, niet de fysieke omgeving.

Wat viel je op tijdens de abrupte overgang naar thuiswerken?

Deze situatie was een shock, mijn collega’s en ik wisten niet meteen wat we moesten doen. Er was paniek. Wat gaan we doen om te zorgen dat onze projecten doorgaan? In mijn lessen zelf is er weinig veranderd, maar de organisatie er omheen kostte veel tijd. De eerste 4 à 6 weken waren echt zwaar. In elke noodsituatie wordt er gezocht naar controle en structuur en heerst er veel angst. Technisch gezien waren we wel bekend met MS Teams, maar wij wisten niet goed wat het volledige potentieel van de tool was. Met alle nieuwe techniek werkt het hetzelfde, het is even wennen. Ik denk nu vooral: het komt goed, er is altijd een oplossing.

Na 6 à 7 weken zijn we gaan kijken naar het probleem als een systeem, ook wel bekend als System Thinking. Niet naar het topje van de ijsberg, maar naar de voet, daar waar het systeem wordt gemaakt. Patronen herkennen en vervolgens prioriteren. Bijvoorbeeld voor de lessen: als je een goede leraar bent dan maakt het leslokaal niet uit, virtueel of fysiek is beiden goed.  Je bent als docent vooral zelf aan zet om te zorgen voor de connectie met de studenten en die connectie bleef bij mij hetzelfde.

Technisch gezien is er ook niet veel veranderd. Tijdens fysieke lessen had je ook wel eens last van omgevingslawaai en géén internetverbinding, maar dit was buiten mijn controle. Onderwijs geven is 80% menselijk en 20% techniek. Voor mij zijn studenten het belangrijkste, dus heb ik veel om hun mening gevraagd. Als je een goede docent bent dan vind je wel een weg om goed les te geven. Niet de techniek, maar de menselijke factor is hier het belangrijkste.

Waar lopen jullie tegen aan in het opstarten van campus activiteiten?

Ook hier gaat het om de combinatie van menselijke en technische aspecten. We zijn erg gefocust op een fysieke plek voor de studenten, maar wij hebben nu tijd nodig om opnieuw te kijken naar het huidige systeem. Het systeem is niet alleen een plek, maar juist ook de studenten. Hebben zij de mogelijkheden en de tools om een les te kunnen volgen?

De overheid stelde dat er weer twee uur per week fysieke aanwezigheid moet zijn ter bevordering van community building. Echter tools voor leraren om dit te regelen zijn er niet, er zijn vooral restricties: 1,5 meter tussen studenten en een maximaal aantal studenten in de collegezaal. Het doel is community building, maar we denken nog niet zoveel vanuit deze context. Dit doel wordt niet bereikt omdat men vooral snel een oplossing wil hebben. Er is weinig evaluatie over waar we nu mee bezig zijn. De snelheid die gevraagd wordt van mij om een actieplan te schrijven hoe studenten gedeeltelijk weer naar de campus kunnen volgens coronamaatregelen werkt ook niet mee.

Vanuit de studenten zelf merkte ik vooral in het begin onzekerheid. We moeten een bepaalde weg inslaan en ik ga hiervoor mijn best doen met de middelen die ik heb.

Wat leren we nu voor de campus van de toekomst?

Eerlijk gezegd denk ik dat we nog veel moeten leren. Er zijn drie zaken die ikzelf al heb geleerd: (1) ik ben voorbereid en heb meer zelfvertrouwen als docent gekregen door deze situatie. (2) Ik zal vaker naar mijn studenten luisteren wat zij nodig hebben, niet alleen naar mijn collega’s. (3) Je moet nieuwe lessen en methodes testen, testen en nog eens testen. Een soort try-out om te kijken of je ideeën kloppen.

Wat ik ook meeneem is dat ik pedagogiek en didactiek wil blijven bijhouden en ontwikkelen. Hoe blijf ik een goede docent? Ik wil beter leren hoe studenten leren.

Blijf je online lesgeven in de toekomst?

Online lesgeven is niet zo’n groot verschil met fysiek lesgeven. Je moet elke 20 minuten wisselen van activiteiten om je focus te houden, dit heb ik nu onder controle. Wat ik fijn vind aan een fysieke omgeving, is dat ik het beter onder controle heb, digitaal heb ik minder grip op de situatie.

Ik wil ook méér leren van Teams om digitaal lesgeven te verbeteren. Ik maak bijvoorbeeld knowledge clips in plaats van lessen, maar dit heb ik vóór COVID-19 ook al gedaan. Dan bespreken we de lesstof tijdens de les, die de studenten van tevoren al hebben bekeken in de knowledge clips. Het doel van onderwijs is hetzelfde. Wat ik mooi vind zijn de nieuwe tools die zijn ontstaan zijn tijdens COVID-19. Sommigen zijn leuk om ook voor een fysieke les in te zetten.

Enkele zalen op de campus zijn niet erg geschikt om te studeren. Sommige gebouwen zijn architectonisch geweldig, maar voor de studenten niet goed. Je hebt een goede omgeving nodig om te leren, zowel fysiek als digitaal. Mijn voorkeur is fysiek, want nu heb ik minder échte connectie met studenten. Zo kan je digitaal niet iemands lichaamstaal zien. Maar nogmaals, het onderwijsprincipe veranderd niet met een fysieke of digitale omgeving.

Wat ik persoonlijk fijn vind aan digitalisering is dat het tijd bespaart. Mijn reistijd is een stuk minder geworden. Ik woon in Amsterdam en moet een uur reizen om bij mijn werk te komen, die tijd heb ik nu voor andere zaken.

Wat mis je aan je eigen werkplek?

Ik mis de opties, faciliteiten en het snelle schakelen met collega’s wanneer ik een vraag heb. Ook de toevallige ontmoetingen mis ik. Soms wil ik successen delen met collega’s wat op deze manier minder makkelijk gaat. Wat ik zelf minder fijn vind, ook qua gezondheid en ergonomie, is dat ik de hele dag achter een scherm zit. Ik neem zelf mee dat ik méér bewust ga bewegen en sporten.

Dit interview maakt deel uit van de interviewreeks Digitaal versus fysiek van Royal HaskoningDHV.

Lees hier het bericht ‘Perspectieven van gebruikers van de campus’ over het idee erachter.

woensdag 16 september 2020 @ 10:00 uurpermalink